پاریا / قوی‌تر

یوهان اُگوست استریندبرگ (۱۸۴۹ – ۱۹۱۲) را «شکسپیر معاصر»، «پدر تئاتر مدرن»، «نابغهٔ دیوانه»، «استاد مسلم درام‌نویسی قرن بیستم»، «زن‌ستیزترین مرد تمام دوران»، «مبتکر و پیشرو تمامی ابداعات در تئاتر معاصر»، «چهرهٔ درخشان ادبیات جهان» و… نامیده‌اند. مردی غیرعادی، تقریباً همیشه ناراضی و همواره در مبارزه با بیماری‌های روانی!
شاعر و نویسنده‌ای که یکی از ارکان مهم درام مدرن شناخته می‌شود و بسیاری از آثارش همچون پدر (۱۸۸۷)، قوی‌تر (۱۸۸۸)، دوشیزه جولی (۱۸۸۹)، به‌عنوان آثار کلاسیک و مدرن ادبیات دراماتیک محسوب می‌شوند.
اریک بنتلی، منتقد تئاتر، دربارهٔ شناخت و تفسیر استریندبرگ و آثارش می‌نویسد: «زندگی‌نامهٔ او سندی بزرگ است، و اعترافی بزرگ‌تر… از این‌جا است که دریافت ما از استریندبرگ آغاز می‌شود.»

استریندبرگ زمانی طولانی از عمر شصت‌وچندساله‌اش را مبتلا به اسکیزوفرنی و پارانویا بود. جنونی که تمام زندگی و آثارش را تحت‌الشعاع قرار داده بود. او سال‌ها با نهادهای اجتماعی هم‌عصر خود بر سر تعریف خاصی که ازخانواده و عملکرد آن داشت، درگیر بود و بارها هم به‌خاطر نظرات جنجالی در مقالات، داستان‌ها و نمایش‌نامه‌هایش به دادگاه احضار شد. استریندبرگ خانواده را «مسافرخانه»ای می‌دانست
که در آن «می‌توان مجانی خورد و خوابید. فقط همین.» او خانواده را «کانون همهٔ فسادهای جامعه» می‌دانست؛ جایی که زنان «گوشه‌نشین تن‌آسای» در آن پناه گرفته‌اند و «زندان اعمال شاقه» برای پدر خانواده و «جهنم» برای کودکان ساخته‌اند.
او خیلی پیش‌تر از سارتر از جهنمی صحبت به میان می‌آورد که در بُعدها و دنیای ناشناخته‌ای وجود ندارد. استریندبرگ ایمان دارد که «جهنم دیگران هستند» و در اندیشه‌ای فراتراز اندیشهٔ اگزیستانسیالیستی سارتر، معتقد است: «دوزخ بر روی همین زمین است و انسان از آن رهایی نمی‌یابد، مگر با تحمل رنجی که از شرارت خودش و شرارت دیگران بر سرش می‌آید.»