کتاب اخبار را دنبال نکنید نوشته‌ی رولف دوبلی با ارائه تکنیک‌هایی کاربردی به شما کمک خواهد کرد تا روزگار خود را بهتر و با

کیفیت بالاتری بگذرانید.

رولف دوبلی (Rolf Dobelli) در کتاب اخبار را دنبال نکنید به مانند دیگر آثارش در پی راهی برای رسیدن به زندگی شاد و آرام است.

او با بررسی این مهم به عوامل مخربی می‌پردازد که ما را از این مسیر دور می‌کند و مانعی برای رسیدن افراد به زندگی حقیقی

هستند. این کتاب یک راهنمای جامع است برای زندگی بهتر یا به زبانی دیگر بیانیه‌ای است برای زندگی شادتر و آرام‌تر و عاقلانه‌تر

ژرار دو نروال، از تأثیرگذارترین نویسندگان سوررئالیست فرانسوی است. اورلیا را می‌توان به نوعی سفرنامۀ‌ روحی نروال به شرق دانست، سفرنامه‌ای همراه با ذهن جنون‌آمیز نویسنده. این کتاب در زمان خودش در تقابل با عقل‌گرایی مدرن فرانسه قرار گرفت بود. کتاب اورلیا و در مجموع خود نروال تاثیر زیادی بر جنبش‌های سورئالیستی گذاشتند. آندره برتون که از ستایشگران او بود، دربارۀ نروال گفت: «روح سوررئالیسم در نروال حلول کرده بود». اهمیت ژرار دو نروال در ادبیات فرانسه بیشتر به این دلیل است که او اولین کسی بود که اشراق را وارد رمان فرانسه کرد. شباهت‌های بی‌شمار بین هدایت و نروال (به‌خصوص نزدیکی‌های بنیادین «بوف کور» و «اورلیا»)، جدل‌ها و سوءتفاهم‌های زیادی را میان اهالی ادبیات به‌وجود آورده است و با وجود این که روژه لسکو از اتفاقی بودن این همانندی‌ها خبر داد، هنوز هم بر سر تأثیر و تقلید «بوف کور» از «اورلیا»، آرا و اختلاف‌های بسیاری وجود دارد.

هانتکه در این کتاب از یک ترس صحبت می‌کند، ترس قطع شدن ارتباطش با زبان و قوه تکلمش، و البته عدم توانایی برای ادامه دادن به کار (نویسندگی) و زندگی. بعدازظهرِ این نویسنده از مرکز یک شهر بی‌نام اروپایی شروع شده و به حاشیه‌های شهر که می‌توان آنها را لبه‌های رویا و خواب و یا مرزهای زبانی قلمداد کرد، کشیده می‌شود. او در این مسیر سؤالات زیادی هم از خودش می‌پرسد: «اصلاً نویسندگی چه جور کسب و کاری است؟ مگر در این قرن چنین شغلی هم وجود دارد؟ چه کسی می‌تواند مدعی باشد که یک هنرمند است و جایگاهی را هم برای خودش در این دنیا دست و پا بکند؟»

***

پیتر هانتکه (1942)، نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس پیشرو اتریشی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیاتِ سال 2019 است. او با آفرینش آثاری نو و نامتعارف و تغییر نشانه‌ها و روابط بین شخصیت‌ها شیوه‌های بدیعی به کار گرفت و به تجربه‌گرایی دست زده است. هانتکه در آثار خود از شیوه‌های نوآورانهٔ درهم شکستن مرزهای زمان و استفاده از اشیاء و رویدادهای عادی برای تصویر اسطوره‌های نهان در دل آن‌ها سود جسته‌ است. او یکی از جنجال‌برانگیزترین نویسندگان آلمانی‌زبان است که جوایز زیادی را از 1973 تاکنون دریافت کرده و شخصیت‌های مهم ادبی و هنری موافق یا مخالف او بوده‌اند. شخصیت‌هایی که در رمان‌ها و داستان‌های هانتکه زندگی می‌کنند، در آستانه‌ای از جنون و عقل هستند. آن‌ها دغدغه‌های اگزیستانسیالیستی دارند.

در این کتابِ آخرالزمانی، نویسندگان معاصری چون نیل گیمن، نورمن اسپین‌راد، لستر دل رِی، رابرت شکلی، رابرت سیلور برگ، جان ویندم، پل اندرسون، جورج آر. آر. مارتین و آرتور سی. کلارک پایان دنیا را به تصویر می‌کشند و هر داستان به جزئیات تخریب و فروپاشی وهم‌آور سیاسی، اجتماعی و محیطی جهان ما می‌پردازد.

***

در انتهای دالان‌های تاریک آینده، انسان پایان قصۀ نژادش را تلخ مخیل می‌کند؛ جنگ‌های هسته‌ای، نابودی محیط زیست، نبرد با نژادی برتر، مهاجرت از زمین و بسیار پایان شوربختانۀ دیگر. به‌گواه راویان آخرالزمان، دست قهار تقدیر آنچه را عمری به جد و جهد بسیار از آن می‌گریختیم را بر سر راهمان قرار می‌دهد؛ نابودی حیات بشر. پایان‌ها بر هم پیشی می‌گیرند تا سیطرۀ نام خود را در تاریخ کهکشان ثبت کنند. اما هنوز هم بر رد پای آنان که در دل تاریکیِ آینده‌ای موهوم به‌دنبال کورسویی می‌گردند، غبار امید هست. نژاد بشر را حتی وهم زندگی، زنده نگه می‌دارد.

بیست‌وپنج جستار درخشان که در مجموعۀ تأملاتی از روی صندلی چرخ‌دار گرد آمده است، گواهی بر آسیب‌پذیری، بینش و ایمان راسخ نویسندۀ آن هستند. دبیوس پس از تصادفی که سال 1986 برایش رخ داد، ناامیدی را پشت سر گذاشت، پذیرش را آموخت و دست‌آخر شادمانی را در جادویی فریضه‌مانند، پیش‌پاافتاده‌ترین کارهای روزانه پیدا کرد. خواه از رابطه با پدرش نوشته باشد یا از تعرض به خواهر دلبندش، از ایمانش به آیین کاتولیک یا از خودکشی افسر دگرباش نیروی دریایی، ستایش نویسندگان همکاری چون همینگوی و میلر یا حتی کار سادۀ ساندویچ درست کردن برای دخترانش، دبیوس قلب مسائل را می‌شکافد. اینجا با استادی زبردست، آن هم در قلۀ توانمندی‌اش روبه‌رو هستیم؛ استادی که نوشته‌هایش «با فیض و موهبت آکنده شده و درخشش معنوی بر آن‌ها فروباریده است.»

***

آندره دبیوس(1936-1999) را یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان آمریکایی داستان کوتاه و جستار در قرن بیستم می‌شناسند. نوشته‌های او را نمونه‌های ارزشمند نثر گزیده‌گو و روشنگر و موشکافانه دربارۀ روح انسان برمی‌شمارند. معمولاً دبیوس را با چخوف می‌سنجند و به چشم «نویسندۀ نویسندگان» می‌بینند. او برندۀ جایزۀ پی‌ای‌ان/مالامود، جایزۀ ری برای داستان کوتاه ممتاز، جایزۀ جین استاین از آکادمی هنر و ادبیات آمریکا ، نخستین دورۀ جایزۀ سالانۀ لارنس ال. وینشپ از بوستون گلوب شده و فینالیست جایزۀ پولیتزر برای کتاب غیرداستانی بوده است. او همچنین عضو بنیادهای گوگنهایم و مک‌آرتور بوده است.

راجیو جوزف نویسندۀ امریکایی متولد 1974 از مادری آلمانی-فرانسوی-آمریکایی و پدری هندی است. چند ملیتی بودن جوزف و چند سالی که به‌عنوان عضو ارتش صلح در سنگال خدمت کرد، تأثیری در او گذاشت که درون‌مایۀ اکثر نمایش‌نامه‌های او را تشکیل می‌دهند. جوزف در سال 2010 برای نمایش‌نامۀ “ببر بنگال در باغ وحش بغداد” فینالیست جایزۀ پولیتزر شد و برای نمایش‌نامۀ “شب را شرح بده” جایزۀ بهترین نمایش‌نامۀ جدید جشنوارۀ اوبی را از آن خود کرد. او در مجموع چهارده نمایش‌نامه و دو فیلم‌نامه نوشته است. نمایش‌نامۀ “حیوانات کاغذی” که جزو اولین نمایش‌نامه‌های اوست، بارها توسط گروه‌های مختلف اجرا شده است.

تاریـــخ کلانی از همه‌چیــز، از بیــگ بنگ تا اولین ستارگان و زندگی روی زمین تا عصر دایناسورها، پیدایش انسان خردمــند تا عصــر کشاورزی و عصر یخبندان، ظهور امپراتوری‌ها تا دوران سوخت‌های فسیلی، سفر به ماه، جهانی‌شدن و آنچه در آینده اتفاق خواهد افتاد…

***

داستان نیمه‌شب، نمایش‌نامه‌ای است از نوع تراژدی. همان مطلوبی که نویسندی آن را مشعوف می‌کند و آرام. مهدی میر باقری نه تنها از حدس و گمان مخاطب اثر نگران نیست که خود صریح و سلیس می‌گوید که از نابغه‌ی نمایش‌نامه‌نویسی جهان، ویلیام شکسپیر، تأثیر پذیرفته است. این همان ادای دینی است که نویسنده‌ای ام‌روزین بر استاد خود تمام می‌کند. هملت ‌می‌شود دغدغه‌ی ذهنی و عامل پیش برنده‌ی فکر و اندیشه‌اش در اثر پیشِ رو، یعنی داستان نیمه شب. این پرسش که چرا زندگی آدمیان بر وفق مراد نمی‌چرخد و پر است از درد و رنج و هجران، لحظه‌ای گریبان خواننده را رها نمی‌کند و نویسنده پافشاری می‌کند به این نکته که عشق پدیده‌ای کم‌یاب و چه بسا نایاب است.

در جست‌وجوی گور و دو نمایش‌نامهٔ دیگرِ نو

*

کانزه کجیرو نُبومیتسو(Kanze Kiyotsugu Kan`ami)

کانزه کیتسوگو کان‌آمی (Yugyo Yanagi)

برگردان مقداد جاویدی صباغیان

*

ارزیابی متون نو همواره زیر سایۀ توجه به عناصر ناادبیِ اجرا صورت گرفته است. حتی می‌توان گفت اجرای نمایش نو میل آن دارد تا ارزش‌های ادبی را پنهان كند. سطرها آن‌قدر خفه و تصنعی ادا می‌شوند که فهم آن‌ها تقريباً ناممکن به نظر می‌رسد، مگر کسی از پیش متن را در یاد داشته باشد. بیان بازیگران هنگام گفتن جمله‌ای چون «من از عذابی تحمل‌ناپذیر در رنجم.» و جمله‌ای چون «درختان گیلاس به شکوفه نشسته‌اند.» چندان از یکدیگر متفاوت نیست. سنت‌های ديرپا هر آهنگی در صدای بازیگر و هر یک از حرکات بدن او را از پیش مقرر كرده‌اند. در این سنت‌ها مقصد آشکار كردن معناهای غایی متون است، ولی این معناها از معنای هر یک از سطرها فراتر می‌روند و بنابراين ممکن است بازیگری سطری را بسيار خوب ادا کند، بی آنکه معنای آن را بفهمد.

*

اجرا و هم متن در نمایش کلاسیک نوی ژاپن سکرآور است و سحرانگیز، نه فقط برای ما که نسبت به افق فرهنگی آن در بُعد به‌سرمی‌بریم، بلکه برای مخاطبان ژاپنی امروز و حتی مخاطبان هم‌روزگارش، و دانلد کین در درآمد ارزنده و روشنگرش به این مهم اشاره کرده است. جادوی نمایش نو را شاید بتوان در چند خصیصهٔ آن بازشناخت. اول، این نمایشی شاعرانه است که در اجرا با طنین موسیقی همراه می‌شود. در نمایش نو شعر نمایشی با دامنۀ وسیعی از اشعار تغزلی و مذهبی که حتی شاید با روایت اصلی بی‌ارتباط باشند، پیوندی بینامتنی برقرار می‌کند و همین از دلایل پیچیدگی و دشواری فهم کامل متن نمایش نو است و بر رازآمیزی‌اش می‌افزاید. دوم، نمایش نو اساساً در ارتباط با محیط طبیعی معنا و گسترش می‌یابد؛ هم در صحنة اجرا و هم در شعر نمایشی نشانه‌های طبیعت به‌وفور یافت می‌شوند و این تا جایی است که وصف طبیعت و حال‌وهوای آن گاه بر روایت اصلی پیشی می‌گیرد. سوم، در شمار زیادی از نمایشهای نو خشونتی (جسمانی) مشهود است که البته هرگز در اجرا به دیده نمی‌آید، بلکه به‌دقت و گاه با جزئیات در قالب شعر نمایشی مجسم می‌شود. چهارم، شیته که نقش اصلی نمایش است، در روند اجرا استحاله می‌یابد و در دومین بخش نمایش چهرة حقیقی خود را می‌نماید.

نمایش‌نامه‌ی در خواب دیگران امتداد رخ‌دادها در تاریخ است. رخ‌دادهایی که در این امتداد، اگر چه ممکن است صورت‌شان تغییر کند اما در اصل، رنج‌ها، خوشی‌ها‌ و مفاهیم یک‌سان در ارتباط با انسان ایجاد می‌کنند. زمان در این نمایش‌نامه از مرداد 1332 آغاز می‌شود و تا سال 1388 ادامه می‌یابد. این زمانِ کِش آمده در متن، در کنار یک مکان ثابت (خانه)، مجموعه‌ای از دوره‌های پرالتهاب تاریخ ایران، (در این‌جا تهران‌) را شامل می‌شود که اگر‌چه همه‌ی آن رخ‌دادهای تاریخی، هر کدام دنیایی از فراز و نشیب و چون و چرا دارند، اما در این نمایش‌نامه، تبعات‌شان در زند‌گی یک (یا چند) خانواده مورد توجه قرار می‌گیرد.

به‌‌طور کلی نمایش‌نامه‌ی سوسمارالدوله نقاط قوت بسیاری دارد و علاوه بر نکاتی که در نقد این اثر به آن‌ها اشاره شد، می‌توان به اضافه‌کردن بعدهای شخصیتی بیش‌تر به افراد و در نتیجه شخصیت‌پردازی کامل‌تر، اجرایی نمودن اثر، طنزی که علاوه بر ابعاد اجتماعی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و… از ابعاد روان‌شناسی و‌ نشانه‌‌شناسی هم برخوردار است و مهم‌ترین تلاش نویسنده استفاده از زبان دوران قاجاری ولی اِم‌روزی‌تر، به کار بردن واژه‌گان عامیانه و در نهایت زبانی روان و سلیس است که می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.

صف، داستانی هجوآمیز است در ردیف ادبیات ابزورد و رئالیسم جادویی در توصیف جامعه‌ای تمامیت‌خواه و دیوان سالار و آزار و شکنجه‌ی مردمی که تحت دیکتاتوری حاکم زندگی می‌کنند .
بسمه عبدالعزیز، نویسنده‌ی زن مصری، روان‌پزشک، فعال حقوق بشر و هنرمند تجسمی (ملقب به یاغی) در سال ۲۰۱۳، سه ماه بعد از به قدرت رسیدن اخوان‌المسلمین در مصر، با نوشتن این داستان کنایه‌آمیز، تلاش دولت برای نزول شأن انسانی هم‌وطنانش و اعمال زور در برابر اعتراض‌های مردمی را پیش چشم خوانندگان آورد. او در این کتاب پروپاگاندای حکومتی‌ای را نشانه گرفته که در جهت مهار مردم دست به تخریب تاریخ و نگارش دوباره‌ی آن به دلخواه خود می‌زند.

***

غم نان و ترس از آینده‌ی نامعلوم و بسیاری از چیزهای دیگر، باعث شده به قدری به هستی مشغول شویم که از آن حیرت نکنیم. دیگر نه جهان ما را شگفت‌زده می‌کند و نه چندان در باب آن تامل می‌کنیم. اریک واینر (Eric Weiner)‌ در کتاب قطار فلسفه (The Socrates Express) از شما دعوت می‌کند تا گه‌گاه سری بیرون بیاورید و به جهان از منظری متفاوت‌ بیندیشید.

ما به همان دلیل که سفر می‌کنیم، به فلسفه و حکمت روی می‌آوریم: برای مشاهده‌ی جهان از دریچه‌ای متفاوت، کشف زیبایی‌های پنهان و یافتن راهی بدیع‌تر برای بودن. ما می‌خواهیم یاد بگیریم که شگفتی هستی را در آغوش بگیریم، با پشیمانی‌هامان روبه‌رو شویم و امیدوار باقی بمانیم.

اریک واینر‌ در کتاب شگفت‌انگیز و کاربردی قطار فلسفه، اشتیاق فراوانی به درآمیختن سفر و حکمت دارد و البته این تشبیه اصلاً بی‌راه نیست. فلسفه گذری‌ست از جنس سفر کردن، مشاهده کردن و مشغول شدن به رازهای هستی. همچنین، فلسفه‌ورزی نوعی جسارت در خود دارد؛ چرا که باید سرزمین آشنا و امنت را رها کنی و پا به زمین‌های ناشناخته بگذاری.

واینر در مسیر جست‌وجوی معنا همراه ما شده، در این قطار کنار ما می‌نشیند و کمک می‌کند تا در این سفر از آموزه‌های حکیم‌ترین و خردمندترین انسان‌های هر عصر، از سیمون وی تا روسو بهره‌ ببریم. نویسنده با قطار، ‌(متفکرانه‌ترین روش حمل‌ونقل!) هزاران هزار مایل را همراه ما طی می‌کند و در انتهای این سفر، اگر انتهایی داشته باشد، می‌آموزیم که چگونه عاقلانه‌تر رفتار کنیم،‌ زندگی معنادارتری داشته باشیم، همانند اپیکور لذت ببریم و مثل سقراط کنجکاوی کنیم.

این اثر جست‌وجویی اساسی برای یافتن پاسخ حیاتی‌ترین پرسش‌های بشری‌ست. آن پرسش‌های پیچیده‌ای که علی‌رغم ابهام زیادشان، برای بسیاری از انسان‌ها عمیق و مهم هستند. نمی‌شود انسان بود و در هجوم این همه تردید، شگفتی و سوال به فکر فرو نرفت. واینر در قطار فلسفه ما را تشویق می‌کند که به جای پاسخ، بر پرسش‌ها تمرکز کنیم.

این کتاب همان وعده‌ای را دنبال می‌کند که فلسفۀ رواقی‌گری به دنبالش است؛ به شما یاد می‌دهد که چگونه یک زندگی بسیار شاد و آرام داشته باشید و همچنین به شما یاد می‌دهد که حتی هنگام مواجهه با بدبیاری‌ها، این ویژگی‌ها را حفظ کنید. این کتاب به شما یاد می‌دهد که برای هر اتفاقی آماده و تزلزل‌ناپذیر، ریشه‌دار، از نظر احساسی قوی و حتی در میانۀ بحران‌ها به طور خارق‌العاده‌ای آرام و اندیشمند باشید.

پیتر د بویسر فیلم‌ساز و نویسندۀ بلژیکی، داستان و ناداستان می‌نویسد؛ تئاتر و غیر تئاتر. متن‌های خودش را روی صحنه می‌برد و او با لقب هایرونیموس بوش معاصرِ ادبیات و قصه گوی قرن بیست و دو توصیف می‌کنند.

***

بر صحنه، مجموعه‌ای از اشیاست که نقش ویژه ای را در تاریخ ما بازی کرده اند. آن‌ها آن‌جا بودند وقتی ما کسی شدیم که امروز هستیم. زمانی که بار دیگر امتداد مسیر ما برای ما چیده شد، آن‌ها در سکوت حضور داشتند. همراه این‌ها یک پسر و یک اسب در جست‌وجوی آیندۀ گمشده هستند. یک سفر لذت‌بخش و حماسی در حال شروع شدن است.

فرانتس ورفل، در سال 1890 در پراگ، قلمرو سلطنتی بوهمیا، در یک خانواده­ی ثروتمند چشم به جهان گشود. او نماینده­ی اکسپرسیونیسم (سبکی پر از استعاره، نمادین همراه با لحن چکشی) بوده و یکی از نویسندگان دویچ‌تبار یهودی است که کتاب‌هایش توسط حزب نازی، در سال 1933 سوزانده شد. از میان آثار وی می‌­توان به «مقتول مقصر است»، «چهل روز از موسی داغ» و «سرود برنادت» اشاره کرد.

***

فیالا، افسر گارد امنیتی امپراتوری اتریش، مقامش را پس از جنگ جهانی اول از دست داده است. نگرانی او از آینده­ی خانواده، اجازه نمی‌دهد شعله­‌ی حیاتش -علی­رغم نزدیک‌شدن مرگ- خاموش شود. او می‌خواهد خانواده‌ را که نماد دنیای در حال فروپاشی است، نجات دهد.

کتاب موفق‌سازها؛ پدیده‌ها چگونه محبوب می‌شوند (Hit makers: the science of popularity in an age of distraction)، اثر منتخب ژورنال کتابخانه‌های آمریکا و یکی از پرفروش‌ترین‌های سایز نیویورک‌تایمز است. موفق‌سازها بر این نظریه استوار شده است که، به نظر می‌رسد آهنگ‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌های پرهزینه، شوخی‌های اینترنتی و برنامه‌های درجه یک به یک باره به موفقیت می‌رسند، ولی حتی این آشفته بازار فرهنگی هم تحت سلطۀ قوانین مشخصی قرار دارد؛ روان‌شناسی این که چرا بعضی مردم از بعضی چیزها خوششان می‌آید، شبکه‌های اجتماعی‌ای که این ایده‌ها از طریق آن‌ها گسترش می‌یابند و جنبه‌های اقتصادی بازارهای فرهنگی.