در جست‌وجوی گور
در جست‌وجوی گور و دو نمایش‌نامهٔ دیگرِ نو
*
کانزه کجیرو نُبومیتسو(Kanze Kiyotsugu Kan`ami)
کانزه کیتسوگو کان‌آمی (Yugyo Yanagi)
برگردان مقداد جاویدی صباغیان
*
ارزیابی متون نو همواره زیر سایۀ توجه به عناصر ناادبیِ اجرا صورت گرفته است. حتی می‌توان گفت اجرای نمایش نو میل آن دارد تا ارزش‌های ادبی را پنهان كند. سطرها آن‌قدر خفه و تصنعی ادا می‌شوند که فهم آنها تقريباً ناممکن به نظر می‌رسد، مگر کسی از پیش متن را در یاد داشته باشد. بیان بازیگران هنگام گفتن جمله‌ای چون «من از عذابی تحمل‌ناپذیر در رنجم.» و جمله‌ای چون «درختان گیلاس به شکوفه نشسته‌اند.» چندان از یکدیگر متفاوت نیست. سنت‌های ديرپا هر آهنگی در صدای بازیگر و هر یک از حرکات بدن او را از پیش مقرر كرده‌اند. در این سنت‌ها مقصد آشکار كردن معناهای غایی متون است، ولی این معناها از معنای هر یک از سطرها فراتر می‌روند و بنابراين ممکن است بازیگری سطری را بسيار خوب ادا کند، بی آنکه معنای آن را بفهمد.
*
اجرا و هم متن در نمایش کلاسیک نوی ژاپن سکرآور است و سحرانگیز، نه فقط برای ما که نسبت به افق فرهنگی آن در بُعد به‌سرمی‌بریم، بلکه برای مخاطبان ژاپنی امروز و حتی مخاطبان هم‌روزگارش، و دانلد کین در درآمد ارزنده و روشنگرش به این مهم اشاره کرده است. جادوی نمایش نو را شاید بتوان در چند خصیصهٔ آن بازشناخت. اول، این نمایشی شاعرانه است که در اجرا با طنین موسیقی همراه می‌شود. در نمایش نو شعر نمایشی با دامنۀ وسیعی از اشعار تغزلی و مذهبی که حتی شاید با روایت اصلی بی‌ارتباط باشند، پیوندی بینامتنی برقرار میکند و همین از دلایل پیچیدگی و دشواری فهم کامل متن نمایش نو است و بر رازآمیزی‌اش می‌افزاید. دوم، نمایش نو اساساً در ارتباط با محیط طبیعی معنا و گسترش می‌یابد؛ هم در صحنة اجرا و هم در شعر نمایشی نشانه‌های طبیعت به‌وفور یافت می‌شوند و این تا جایی است که وصف طبیعت و حال‌وهوای آن گاه بر روایت اصلی پیشی میگیرد. سوم، در شمار زیادی از نمایشهای نو خشونتی (جسمانی) مشهود است که البته هرگز در اجرا به دیده نمی‌آید، بلکه به‌دقت و گاه با جزئیات در قالب شعر نمایشی مجسم می‌شود. چهارم، شیته که نقش اصلی نمایش است، در روند اجرا استحاله می‌یابد و در دومین بخش نمایش چهرة حقیقی خود را می‌نماید.
بستۀ هدیه/فلسفه و زندگی
رواقی‌گری؛ فلسفه زیستن خردمندانه (قیمت پشت جلد 160000تومان)
درباب رها کردن امور (قیمت پشت جلد 95000 تومان)
از ذهن‌انباری به ذهن‌آگاهی؛ حکمت ذن برای زندگی امروز (قیمت پشت جلد 115000تومان)
بازی
دومنیکو استارنونه، نویسنده، فیلم‌نامه‌نویس – و روزنامه‌نگار ایتالیایی در فوریه 1943 در ساویانا، شهری در نزدیکی ناپل متولد شده است. او تابه‌حال 22 کتاب به زبان ایتالیایی نوشته که ترجمه‌های مختلفی از آثارش در سراسر دنیا منتشر شده است. همچنین 3 اثر مهم او توسط جومپا لاهیری نویسندۀ مشهور هندی-آمریکایی به انگلیسی ترجمه شده است. استارنونه چندین فیلم‌نامۀ موفق برای کارگردان‌های ایتالیایی نوشته و برندۀ جوایز ادبی بسیاری بوده است. کتاب‌های او در ایتالیا همواره پرفروش بوده و او یکی از مشهورترین نویسندگان معاصر ایتالیایی است. عده‌ای اعتقاد دارند، استارنونه نویسندۀ کتاب‌های «النا فرانته» دیگر نویسندۀ مشهور ایتالیایی است که هویت او بر همگان پوشیده است.
***
استارنونه در «بازی» مواجهه‌ای غیرمعمول بین دو ذهن سرسخت را به تصویر می‌کشید. رویارویی دانیله مالاریکو، تصویرگری که زمانی موفق بوده و احساس می کند که قدرت و خلاقیت هنری‌اش در حال محو شدن است، در برابرنوۀ چهار ساله‌اش. جومپا لاهیری در مقدمۀ ترجمۀ انگلیسی این کتاب می‌گوید: «بازی یک «ترکیب ادبی فوق‌العاده بازیگوش» از رمان‌نویس معتبری است که بسیاری او را یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان زندۀ ایتالیا می‌دانند.»
فلسفۀ رواقی و هنر شادکامی؛ حکمت عملی در زندگی امروز
اگر از بیشتر فیلسوفان مدرن بپرسید «معنای زندگی چیست؟» احتمالاً فقط شانه بالا می‌اندازند و می‌گویند که این سؤال بی‌پاسخ است. بااینحال مکاتب اصلی فلسفه‌ی باستان هر یک پاسخ متفاوتی به این سؤال ارائه کرده‌اند. بهطور خلاصه رواقیون عقیده دارند که هدف زندگی، پیوسته زیستن در هماهنگی و توافق با طبیعت جهان است و این کار را با توجه به ماهیت ذاتی خودمان به‌مثابه‌ی موجودات عقلانی و اجتماعی انجام می‌دهیم. آنچه رونالد رابرتسون در کتاب فلسفه‌ی رواقی و هنر شادکامی شرح می‌دهد زندگی بر مبنای فضیلت یا آرته است.
تأکید رواقیون بیش از هرچیز بر شادکامی است که در گروِ عشقِ عقلانی به خود و احساس دوستی و محبت نسبت به دیگران است. فیلسوف رواقی هم دیگران را دوست خواهد داشت و هم از ضررها و آسیب‌های اجتناب‌ناپذیری که زندگی بر خودش وارد میکند، آشفته نمی‌شود. در واقع، رواقی‌گری با تغییر منطقی و طبیعی احساسات ما به‌جای اینکه سعی کنیم با زور جلوی آنها را بگیریم، مجموعه‌ای غنی از راهبردها و ترفندها برای توسعه‌ی تاب‌آوری روانی فراهم میکند.
منبع نهایی شادکامی و کامیابی انسان چیست؟ رواقیون وقتی می‌گویند فلانی آدم خوب یا بدی است به چه معناست؟ آنها چگونه نیاز به زندگی در دنیا، مدیریت اموال و تعامل با افراد دیگر را با دیدگاه سخت‌گیرانه‌ی خود که فضیلت تنها خیر واقعی است، سازگار می‌کنند؟ این‌ها سؤالاتی هستند که رونالد رابرتسون در کتاب فلسفه رواقی و هنر شادکامی به آنها پاسخ می‌دهد.
کتاب فلسفه رواقی و هنر شادکامی این وعده‌ی امیدبخش را می‌دهد که با آموختن اینکه رواقی‌گری چیست می‌توانید زندگی خود را متحول کنید.
کتاب فلسفه رواقی و هنر شادکامی برای چه کسانی مناسب است؟
این کتاب به هرکس که در پیِ یافتن راز شادی و کامیابی در زندگی است، توصیه می‌شود.
کتاب‌سوزی
پیتر د بویسر فیلم‌ساز و نویسندۀ بلژیکی، داستان و ناداستان می‌نویسد؛ تئاتر و غیر تئاتر. متن‌های خودش را روی صحنه می‌برد و او با لقب هایرونیموس بوش معاصرِ ادبیات و قصه گوی قرن بیست و دو توصیف می‌کنند.
***
بر صحنه، مجموعه‌ای از اشیاست که نقش ویژه ای را در تاریخ ما بازی کرده اند. آنها آنجا بودند وقتی ما کسی شدیم که امروز هستیم. زمانی که بار دیگر امتداد مسیر ما برای ما چیده شد، آنها در سکوت حضور داشتند. همراه این‌ها یک پسر و یک اسب در جست‌وجوی آیندۀ گمشده هستند. یک سفر لذت‌بخش و حماسی در حال شروع شدن است.
تأملاتی از روی صندلی چرخ‌دار
بیست‌وپنج جستار درخشان که در مجموعۀ تأملاتی از روی صندلی چرخ‌دار گرد آمده است، گواهی بر آسیب‌پذیری، بینش و ایمان راسخ نویسندۀ آن هستند. دبیوس پس از تصادفی که سال 1986 برایش رخ داد، ناامیدی را پشت سر گذاشت، پذیرش را آموخت و دست‌آخر شادمانی را در جادویی فریضه‌مانند، پیش‌پاافتاده‌ترین کارهای روزانه پیدا کرد. خواه از رابطه با پدرش نوشته باشد یا از تعرض به خواهر دلبندش، از ایمانش به آیین کاتولیک یا از خودکشی افسر دگرباش نیروی دریایی، ستایش نویسندگان همکاری چون همینگوی و میلر یا حتی کار سادۀ ساندویچ درست کردن برای دخترانش، دبیوس قلب مسائل را می‌شکافد. اینجا با استادی زبردست، آن هم در قلۀ توانمندی‌اش روبه‌رو هستیم؛ استادی که نوشته‌هایش «با فیض و موهبت آکنده شده و درخشش معنوی بر آنها فروباریده است.»
***
آندره دبیوس(1936-1999) را یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان آمریکایی داستان کوتاه و جستار در قرن بیستم می‌شناسند. نوشته‌های او را نمونه‌های ارزشمند نثر گزیده‌گو و روشنگر و موشکافانه دربارۀ روح انسان برمی‌شمارند. معمولاً دبیوس را با چخوف می‌سنجند و به چشم «نویسندۀ نویسندگان» می‌بینند. او برندۀ جایزۀ پی‌ای‌ان/مالامود، جایزۀ ری برای داستان کوتاه ممتاز، جایزۀ جین استاین از آکادمی هنر و ادبیات آمریکا ، نخستین دورۀ جایزۀ سالانۀ لارنس ال. وینشپ از بوستون گلوب شده و فینالیست جایزۀ پولیتزر برای کتاب غیرداستانی بوده است. او همچنین عضو بنیادهای گوگنهایم و مک‌آرتور بوده است.
بعدازظهر یک نویسنده
هانتکه در این کتاب از یک ترس صحبت میکند، ترس قطع شدن ارتباطش با زبان و قوه تکلمش، و البته عدم توانایی برای ادامه دادن به کار (نویسندگی) و زندگی. بعدازظهرِ این نویسنده از مرکز یک شهر بی‌نام اروپایی شروع شده و به حاشیه‌های شهر که می‌توان آنها را لبه‌های رویا و خواب و یا مرزهای زبانی قلمداد کرد، کشیده می‌شود. او در این مسیر سؤالات زیادی هم از خودش می‌پرسد: «اصلاً نویسندگی چه جور کسب و کاری است؟ مگر در این قرن چنین شغلی هم وجود دارد؟ چه کسی می‌تواند مدعی باشد که یک هنرمند است و جایگاهی را هم برای خودش در این دنیا دست و پا بکند؟»
***
پیتر هانتکه (1942)، نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس پیشرو اتریشی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیاتِ سال 2019 است. او با آفرینش آثاری نو و نامتعارف و تغییر نشانه‌ها و روابط بین شخصیت‌ها شیوه‌های بدیعی به کار گرفت و به تجربه‌گرایی دست زده است. هانتکه در آثار خود از شیوه‌های نوآورانهٔ درهم شکستن مرزهای زمان و استفاده از اشیاء و رویدادهای عادی برای تصویر اسطوره‌های نهان در دل آنها سود جسته است. او یکی از جنجال‌برانگیزترین نویسندگان آلمانی‌زبان است که جوایز زیادی را از 1973 تاکنون دریافت کرده و شخصیت‌های مهم ادبی و هنری موافق یا مخالف او بوده‌اند. شخصیت‌هایی که در رمان‌ها و داستان‌های هانتکه زندگی می‌کنند، در آستانه‌ای از جنون و عقل هستند. آنها دغدغه‌های اگزیستانسیالیستی دارند.
پایان دنیا؛ داستان‌هایی از آخرالزمان
در این کتابِ آخرالزمانی، نویسندگان معاصری چون نیل گیمن، نورمن اسپین‌راد، لستر دل رِی، رابرت شکلی، رابرت سیلور برگ، جان ویندم، پل اندرسون، جورج آر. آر. مارتین و آرتور سی. کلارک پایان دنیا را به تصویر می‌کشند و هر داستان به جزئیات تخریب و فروپاشی وهم‌آور سیاسی، اجتماعی و محیطی جهان ما می‌پردازد.
***
در انتهای دالان‌های تاریک آینده، انسان پایان قصۀ نژادش را تلخ مخیل میکند؛ جنگ‌های هسته‌ای، نابودی محیط زیست، نبرد با نژادی برتر، مهاجرت از زمین و بسیار پایان شوربختانۀ دیگر. به‌گواه راویان آخرالزمان، دست قهار تقدیر آنچه را عمری به جد و جهد بسیار از آن می‌گریختیم را بر سر راهمان قرار می‌دهد؛ نابودی حیات بشر. پایان‌ها بر هم پیشی می‌گیرند تا سیطرۀ نام خود را در تاریخ کهکشان ثبت کنند. اما هنوز هم بر رد پای آنان که در دل تاریکیِ آینده‌ای موهوم به‌دنبال کورسویی می‌گردند، غبار امید هست. نژاد بشر را حتی وهم زندگی، زنده نگه می‌دارد.
در باب رهاکردن امور، آموزه‌های فلسفه برای روزگار اکنون
یک بار راهبی بودایی دانا، قدرت رها کردن امور با در دست گرفتن یک فنجان چای را توضیح داد؛ نگه داشتن فنجان برای چند ثانیه تلاش زیادی نمی‌خواهد اما پس از چند دقیقه، ناراحتی جدی ایجاد می‌شود و یک ساعت بعد به عذابی تحمل‌ناپذير تبدیل شده است. فقط با زمین گذاشتن فنجان خود را از درد رها می‌کنیم. نگه‌داشتن چیزها می‌تواند دردناک باشد. بااینحال بسیاری از مردم در چسبیدن به چیزهایی مانند عقاید مردم، کینه‌ها، معشوق‌های سابق، دارایی‌های مادی، خاطرات بد و نگرانی‌ها در مورد آینده استادند.
از طریق چسبیدن مداوم و بی‌وقفه به همۀ این چیزها، زندگی ما روز به روز سنگین‌تر و ناخوشایندتر می‌شود. اما اگر چیزها را رها کنیم، حتی اگر موقتی باشد، آرامش را تجربه خواهیم کرد. در دنیای امروز، هنر رها کردن اقدامی عصیانگرانه است. با زمین گذاشتن فنجان، علیه جامعه‌ای شورش می‌کنیم که وسواس موفقیت و اعتبار دارد، که عشق سمی و وابستگی ناسالم را ارج می‌نهد و حرص را بر رضایت ترجیح می‌دهد.
کتاب در باب رهاکردن امور، مجموعه‌ای از مقالات ویرایش‌شده و اصلاح‌شده درباره موضوعات مختلف است. این آثار کوتاه، هنر رها کردن را با الهام از مکاتب مختلف بررسی می کند: از فلسفۀ شوپنهاور تا دیوژن و تا تائوئیسم.
کامو و سارتر
کامو و سارتر
ماجرای یک دوستی و جدالی که به آن پایان داد
***
این کتاب، روایتی همه‌جانبه دربارۀ دوستی و جدال بین آلبر کامو و ژان پل سارتر است. سارتر و کامو خاستگاهی متفاوت داشتند، سارتر بورژوا بود (اگرچه خودش از این لقب متنفر بود) اما کامو در الجزایر و با مادری بی‌سواد بزرگ شد. فعالیت سیاسی کامو ناشی از نگرانی او برای زندگی فقرای الجزایری بود اما سارتر تنها بعد از گذراندن مدتی در اردوگاه زندانیان جنگ جهانی دوم و سالها پس از آنکه در جایگاه فیلسوف و نویسنده مورد تحسین بود، به سمت سیاست کشیده شد. پس از آزادی فرانسه این دو مرد به روشنفکران و منادیان اگزیستانسالیسم تبدیل شدند (برچسبی که کامو هرگز آن را نپذیرفت) و در 15 سال پس از آشنایی‌اولیه و تا زمان مرگ کامو، آنها در یک سناریوی سیاسی-روشنفکری و در سه پرده نقش خود را در جهانِ فلسفه، سیاست و ادبیات ایفا کردند که رونالد آرونسون با ظرافت، همدلی و دقت آن را بررسی و روایت میکند. در اولین ملاقات آنها در کافه دو فلور که سارتر و بووار در آنجا وقت می‌گذراندند، غذا می‌خوردند و معاشرت داشتند، هر سه بهطور عجیبی با هم گرم گرفتند. به گفتۀ بووار، اشتیاق کامو به تئاتر چیزی بود که یخ‌های بینشان را شکست. در ابتدا سارتر و کامو دوستان نزدیکی با تجربۀ مشترک در جبهۀ مقاومت فرانسه بودند اما درعین‌حال عزم آشکاری برای رویارویی با معضلات اخلاقی و سیاسی جهان داشتند.
از ذهن انباری به ذهن‌آگاهی؛ حکمت ذن برای زندگی امروز
|چاپ دوم|
بسیاری از ما برای حفظ آرامش در طول روز و یا به خواب رفتن در شب تلاش می‌کنیم.ذهن ناآرام و خیانتکار ما باعث می‌شود لحظه‌ای احساس خوبی داشته باشیم و لحظه‌ای احساس وحشتناک. منفی‌گرایی و اضطراب از کجا ما را فرا میگیرد و چگونه می‌توانیم آرام باشیم؟ ذن هنر دستیابی به آن آرامش درونی را بدون تشریفات یا جزم‌اندیشی به ما نشان می‌دهد. این کتاب در مورد مشاهده زیبایی، سعادت و حقیقت در زندگی روزمره ماست. رانندگی به محل کار یا شستن ظروف، هر عملی به راحتی می‌تواند برای ما مراقبه باشد. این کتاب زیبا بر اساس آموزه‌های اصلی ذن، چشم‌اندازی را ارائه می‌دهد که زندگی را تغییر می‌دهد. ام سوامی، نویسنده پرفروش بسیاری از کتاب‌های دگرگون‌کننده، هنر شادی را با طنز، داستان‌ها و حکمت فراوان با شما به اشتراک می‌گذارد و شما را به سفری از ذهن‌انباری به ذهن‌آگاهی می‌برد.
فلسفه برای نوجوانان؛ مفاهیم اصلی و بررسی مهم‌ترین پرسش‌های زندگی
اگر پرسش‌های بنیادین دربارۀ دنیای اطراف خود می‌پرسید، پس مانند یک فیلسوف فکر می‌کنید. در تجربۀ کلاس‌های درس نوجوانان هم همواره پرسش‌هایی در باب ماهیت وجودی، بحران هویت، تجربۀ زیستِ شخصی، دانستنی‌های زندگی و مفاهیم عمیقی که ریشه در فلسفه دارد؛ مطرح می‌شوند. این کتاب، فلسفه را از طریق پرسش‌های جذابی که ممکن است خودتان قبلاً دربارۀ آنها فکر کرده باشید یا از شما پرسیده باشند، ارائه می‌دهد. پرسش‌هایی مانند «آیا می‌توانیم وجود خدا را اثبات کنیم؟» به راستی ذهن چیست؟» «چگونه می‌توانیم در مورد هر چیزی مطمئن باشیم؟» در‌حالی‌که مفاهیم اصلی فلسفه را می آموزید و مهارت‌های تفکر انتقادی خود را تقویت می‌کنید، همۀ این ایده‌ها و بسیاری دیگر را در نظر بگیرید. لینسن مایر به زبان ساده به بررسی این مفاهیم عمیق برای نوجوانان می‌پردازد. پرسش‌های بنیادین را مطرح میکند و به هر پرسش از زوایای مختلف نزدیک می‌شود و مفاهیم فلسفی را با زبانی ساده ارائه می‌دهد. این کتاب با تقویت مهارت پرسشگری، می‌تواند آغازی باشد بر مطالعات و تفکر هستی‌شناسی نوجوانان.
هنر، همه فریب است
جرج اورول، پیش از هر چیز دیگری، یک مقاله‌نویس بود. اولین آثاری که از او چاپ شد، مقاله بودند، آخرین نوشته‌هایش بر بالین مرگ هم مقاله بودند. لابه‌لای این دو مرحله، او پیرو چیزی بود که همیشه به‌عنوان رسالت اصلی یک مقاله در نظر گرفته می‌شود: مطرح کردن افکاری درباره زندگی و هنر در یک فضای فشرده با یک صدای شخصی متمایز که مستقیم با خواننده صحبت میکند. مقاله با استعدادهای خاص اورول کاملاً سازگار بود و حتی در بهترین داستان او ردپای آن دیده می‌شود. مثلاً لابه‌لای سطور طولانی رمان 1984، ساختار سطحی رمان‌گونۀ آن در هم می‌شکند و دغدغه‌های مورد توجه این رمان‌نویس، با فشار از آن بیرون می‌زند. یکی از دلایل تمایل اورول به مقاله، ماهیت انعطاف‌پذیر آن است. تمام چیزی که یک خواننده انتظار دارد این است که مقاله‌نویس بداند چه می‌خواهد بگوید و حرف جذابی برای گفتن داشته باشد، با صدایی که مختص خودش باشد. بعد از این‌ها ملاک‌هایی چون موضوع، طول مطلب، ساختار و علت وجود دارد که کاملاً متغیر هستند. اورول در طول عمر کوتاهش متون زیادی نوشت، یک خبرنگار فعال بود و در این مجموعه مقاله‌هایش، نقدهایی از کتاب و فیلم و تئاتر و هنر و سیاست پیدا می‌کنید. او همچنین در این کتاب از تفسیرهای فرهنگی، نقد ادبی، بحث سیاسی، بخش‌هایی از زندگی خود و روایت‌های شخصی‌اش صحبت میکند.
باورهای بد (باورهایی که با شواهد در دسترس آشکارا ناسازگاری دارند) رایج هستند. بسیاری از گروه‌های اقلیتی مثلاً باور دارند که واکسن‌ها خطرناک هستند و تئوری‌های توطئۀ عجیب و غریب را می‌پذیرند. فراگیر شدن باورهای بد شاید از نگاه سیاسی و اجتماعی مهم باشد و مثلاً راه کنشگری کارآمد برای بحران تغییر اقلیم را سد کند. ازاین‌رو، توضیح اینکه چرا افراد باورهای بد را می‌پذیرند و اینکه برای وا داشتن آنها به بیشتر پاسخ‌گو شدن به شواهد باید چه‌کار کرد، رسالتی پراهمیت است.
باورهای بد؛ چرا آدم‌های خوب گرفتارشان می‌شوند
پروفسور نیل لِوی فیلسوف استرالیایی و استاد سرشناس دانشگاه‌های برجستۀ استرالیا و دانشگاه آکسفورد انگلستان است. او خودش را فیلسوفی معرفی میکند که با وجود نوشتن آثاری در حوزه‌های فراگیر فلسفه، علاقه‌مند به نقطۀ هم‌پوشانی فلسفۀ ذهن، روان‌شناسی و اخلاق است. لوی همچنین در حوزه‌های پژوهشی اراده و اختیار، مسئولیت اخلاقی، معرفت‌شناسی و اخلاق کاربردی آثاری پرشمار نوشته است. بهطور کلی نوشته‌های پروفسور لوی به پیامدهای علوم بر اخلاق و عاملیت انسان‌ها می‌پردازند.
باورهای بد (باورهایی که با شواهد در دسترس آشکارا ناسازگاری دارند) رایج هستند. بسیاری از گروه‌های اقلیتی مثلاً باور دارند که واکسن‌ها خطرناک هستند و تئوری‌های توطئۀ عجیب و غریب را می‌پذیرند. فراگیر شدن باورهای بد شاید از نگاه سیاسی و اجتماعی مهم باشد و مثلاً راه کنشگری کارآمد برای بحران تغییر اقلیم را سد کند. ازاین‌رو، توضیح اینکه چرا افراد باورهای بد را می‌پذیرند و اینکه برای وا داشتن آنها به بیشتر پاسخ‌گو شدن به شواهد باید چه‌کار کرد، رسالتی پراهمیت است.
پاییز آلمان
استیگ داگرمن، نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار سوئدی(1923-1954) را کافکای سوئد می‌دانند و او را متأثر از نیچه، کافکا، استریندبری و هم‌وطنش ایویند یانسون برشمرده‌اند. منتقدین سبک نوشتاری او را آمیزه‌ایی از سورئالیسم و اکسپرسیونیسم دانسته‌اند. در پاییز 1946 و درست پس از پایان جنگ دوم جهانی، روزنامۀ سوئدیِ اکسپرسن، از او خواست تا به آلمان برود و آنچه می‌بیند را به رشتۀ تحریر در‌آورد. چیزی که نوشته‌های او را منحصر‌به‌فرد می‌کرد؛ انگیزه‌های عمیقِ او برای کشف افراد در شرایط سخت بود. در حقیقت، این کتاب برخی از نگرانی‌های اساسی داگِرمن را بیان میکند و روند نگارش آن می‌تواند یک تمرین مفید در مشاهده و توصیف واقع‌‌گرایانه باشد. این کتاب در زمان خودش، توجه‌های زیادی را جلب کرد و البته هنوز هم شایستۀ این تقدیر است، زیرا استیگ داگرمن به جزئیات عینی نگاهی متفاوت داشت. بخشی، به این دلیل که می‌توانست با قاطعیت و بی‌پروا کلمات را بیان کند و مهم‌تر از آن، شجاعتِ دیدن مردم آلمان، به‌عنوان انسان‌های رنج‌دیده را داشت و به آنها برچسب رسواییِ ملی یا مقصر نمی‌زد.
***
وازریک مرده است!
نمایش‌نامه‌ی پنج‌پرده‌ای و مینی‌مالیستی وازریک مرده است! به نویسندگی صحرا رمضانیان برداشتی آزاد از داستانی کوتاه با همین عنوان به قلم احمد آرام است. زبان نمایشنامه نیز ترکیبی از گفت‌وگوها و تک‌گویی‌های محاوره‌ای فارسی، زبان شعر و زبان انگلیسی است. گوزن شمالی در این نمایشنامه، نمادی از انسان مهاجر و سرگشته است که اشاره به زندگی روزمره‌ی کتی هم دارد زیرا او برای امرار معاش باید لباس گوزن بپوشد.باید تأکید کنم نمایش‌نامه‌ی وازریک مرده است! قهرمانی ندارد بلکه شاهد انسان‌های معمولی هستیم. رمضانیان به زندگی تکنولوژی‌زده و غربت مهاجران توجه ویژه‌ای کرده و این مفاهیم را به داستان اصلی اضافه کرده است.
داستان نیمه‌شب
داستان نیمه‌شب، نمایش‌نامه‌ای است از نوع تراژدی. همان مطلوبی که نویسندی آن را مشعوف میکند و آرام. مهدی میر باقری نه تنها از حدس و گمان مخاطب اثر نگران نیست که خود صریح و سلیس می‌گوید که از نابغه‌ی نمایش‌نامه‌نویسی جهان، ویلیام شکسپیر، تأثیر پذیرفته است. این همان ادای دینی است که نویسنده‌ای ام‌روزین بر استاد خود تمام میکند. هملت می‌شود دغدغه‌ی ذهنی و عامل پیش برنده‌ی فکر و اندیشه‌اش در اثر پیشِ رو، یعنی داستان نیمه شب. این پرسش که چرا زندگی آدمیان بر وفق مراد نمی‌چرخد و پر است از درد و رنج و هجران، لحظه‌ای گریبان خواننده را رها نمی‌کند و نویسنده پافشاری میکند به این نکته که عشق پدیده‌ای کم‌یاب و چه بسا نایاب است.
به‌خاطر ماهان
در نگاه اول شاید به نظر برسد میان نمایش‌نامه‌ی به‌خاطر ماهان و دیگر آثار محمد مساوات، ارتباط معنامندی نتوان پیدا کرد اما برخورد ساده‌ی نویسنده با ناتورالیسم در نمایش‌نامه‌ی به خاطر ماهان و ساده بودن بافت اثر، دلیل اصلی تمایز آن با دیگر آثار مساوات است. تصویر ما از این نویسنده، بیشتر محصول آثاری چون قصه‌ی ظهر جمعه، خانواده، بی پدر، این یک پیپ نیست، بیگانه در خانه و … است. در این نمایشنامه اما مساوات از مؤلفه‌های معمول خود که یا به شدت خلاقه و عادت‌گریز هستند و یا بسیار رئالیستی و اجتماعی استفاده نمی‌کند و گویا ترجیح داده است با ساد‌گی غیر‌معمولی که در آثار او سراغ نداریم، این متن را به سرانجام برساند.
سوسمارالدوله
بهطور کلی نمایش‌نامه‌ی سوسمارالدوله نقاط قوت بسیاری دارد و علاوه بر نکاتی که در نقد این اثر به آنها اشاره شد، می‌توان به اضافه‌کردن بعدهای شخصیتی بیشتر به افراد و در نتیجه شخصیت‌پردازی کامل‌تر، اجرایی نمودن اثر، طنزی که علاوه بر ابعاد اجتماعی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و… از ابعاد روان‌شناسی و نشانه‌‌شناسی هم برخوردار است و مهم‌ترین تلاش نویسنده استفاده از زبان دوران قاجاری ولی اِم‌روزی‌تر، به کار بردن واژه‌گان عامیانه و در نهایت زبانی روان و سلیس است که می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.
در خواب دیگران
نمایش‌نامه‌ی در خواب دیگران امتداد رخ‌دادها در تاریخ است. رخ‌دادهایی که در این امتداد، اگر چه ممکن است صورت‌شان تغییر کند اما در اصل، رنج‌ها، خوشی‌ها و مفاهیم یک‌سان در ارتباط با انسان ایجاد می‌کنند. زمان در این نمایشنامه از مرداد 1332 آغاز می‌شود و تا سال 1388 ادامه می‌یابد. این زمانِ کِش آمده در متن، در کنار یک مکان ثابت (خانه)، مجموعه‌ای از دوره‌های پرالتهاب تاریخ ایران، (در اینجا تهران) را شامل می‌شود که اگرچه همه‌ی آن رخ‌دادهای تاریخی، هر کدام دنیایی از فراز و نشیب و چون و چرا دارند، اما در این نمایشنامه، تبعات‌شان در زندگی یک (یا چند) خانواده مورد توجه قرار میگیرد.
متروک بی‌انتها
واتسلاو هاول نویسنده‌ی منتقد و معترض حکومت کمونیستی چک بود. او سالها تحت نظارت حکومت وقت زندگی کرد زندانی شد و آزار دید اما فعالیت هر روزه اش در تئاتر و ادبیات متوقف نشد هاول که نقش مهمی در پیروزی انقلاب مخملی چکسلواکی داشت، در سال ۱۹۸۹ اولین رئیس‌جمهور غیر کمونیست حکومت چکسلواکی شد. انقلابی که او در آن نقش داشت انقلابی بدون خونریزی بود که منجر به فروپاشی حکومتِ کمونیستی چکسلواکی و تشکیل دو کشور جدید چک و اسلواکی شد شاید بهترین معرفی هاول همان باشد که یژی نمتس روانشناس و دوست هاول درباره او می گوید: اگر نمی خواست راجع به مطلبی بنویسد نمی‌نوشت و اگر میخواست درباره مطلبی بنویسد آن را فقط همانجور که معتقد بود حقیقت دارد می‌نوشت. متروک بی انتها یک نمایشنامه نیمه اتوبیوگرافیک از واتسلاو هاول است که او سال 1984 در روزهای پس از آزادی از زندان نوشته . نمایشنامه درباره یک مخالف سیاسی به نام لئوپولد نتلزاست که میترسد بابت نوشتن به زندان برود. لئوپولد تحت فشار دوستان، همفکران و نزدیکانش است. این فشارها علاوه بر نظارت مستمر دولتی، او را از نوشتن بیشتر ناتوان کرده او از سمت نمایندگان حکومت پیشنهادی دریافت میکند در ازای آزادی. نویسنده تصمیم میگیرد به زندان برود اما منکر نوشته هایش نشود اما… این نمایشنامه را تام استوپارد به زبان انگلیسی ترجمه کرده است. متروک بی انتها (لارگو دسولاتو) در تلگراف به عنوان یکی از 15 نمایشنامه برتر تمام دوران ثبت شده است.
خلوت پیکاسو
|چاپ دوم|
آریل دورفمن، نویسندۀ نامدار شیلیایی، در نمایش‌نامۀ خلوت پیکاسو گوشه‌هایی از زندگی و اندیشۀ پابلو پیکاسو در سال‌های جنگ جهانی دوم را به تصویر می‌کشد، در دورانی که هنرمند نقاش مقیم پاریس بود و شهر در اشغال نیروهای متفقین. خلوت پیکاسو روایتی است تودرتو، با راویانی که هر یک زمانی و به بهانه‌ای در کنار پیکاسو بودند و در تشویش‌ها و ترس‌ها و حتی در آفرینش آثار بزرگی چون گرنیکا، شریک بودند.